Nancy Updike won al in 1996 een Peabody Award voor haar werk als producer voor This American Life. En ze won nog veel meer prijzen. Je kunt wel stellen dat zij een van de grondleggers is van het moderne storytelling.
Naast This American Life (afgekort: TAL) is Updike producer en medebedenker van de succesvolle podcast Serial. Deze zette in 2014 het fenomeen de podcast internationaal op de kaart.
De meest recente productie van Updike voor Serial is de serie We Were Three (uit 2022) waarin Updike ook zelf het woord neemt.
De taal tijdens een etentje
You should never say a sentence on the air that you couldn't say in a normal dinner conversation
(Ira Glass in het boek Reality Radio)
Updike spreekt op dezelfde manier als Glass. Was het Updike die Glass daarin stuurde als producer? Net als Glass spreekt Updike de luisteraar direct aan, alsof je naast haar zit. En ze gebruikt spreektaal in tegenstelling tot de schrijftaal die de meeste zwakke broeders in de podcastenarij hanteren.
In heel veel podcasts rollen de teksten stroef de monden uit. Dat stijve zit hem niet alleen in de manier van spreken maar ook in de woordkeuze en zinsopbouw. Het probleem is dat men in schrijftaal denkt.
Zet ‘m als tattoo op je arm: een podcast draait om spreektaal, niet om schrijftaal.
Manieren van spreken
Van de week publiceerde This American Life de oude aflevering Is that what I look like? uit 2014 opnieuw. Hierbij werd één deel vervangen door een nieuw deel. Zo’n deel noemt men in TAL een act. Door dit nieuwe deel is de aflevering nog sterker geworden.
Updike is de host en laat vier verschillende vormen van verhalen vertellen horen. Niet dat dat het thema is van deze aflevering, maar dit is wat ik er als podcastmaker uithaal. Zie de aflevering als een soort spoedcursus Klasse A Storytelling.
Vorm 1: de monoloog
Schrijver Domingo Martinez leest een verhaal voor uit zijn memoires The Boy Kings of Texas. De les? Een goedgeschreven verhaal kan zich prima voor audio lenen. Tenminste, als je gebruik gemaakt van eenvoudige taal, spreektaal.
Let op hoe Nancy muziek inzet om soms even rust te creëren of een bruggetje te slaan om zo de vaart in de vertelling te houden. Zonder die muziek had de luisteraar beter de tekst van papier kunnen lezen.
Bij het lezen bepaalt de lezer immers het tempo terwijl bij een podcast na het drukken op de afspeelknop het tempo voor de luisteraar bepaald wordt. Daarom moeten podcastmakers de luisteraar verleiden om mee te blijven gaan in het tempo en de dynamiek van de vertelling.
Een podcast is als een rijdende trein.
Hoewel de monoloog niet zo heel vaak gezien wordt als een lekkere vertelvorm, hier wordt het bewijs geleverd dat dat onzin is.
PJ Vogt van de podcast Search Engine stopt ook vaak lange monologen in zijn afleveringen. Door slim gebruik te maken van muziek krijgen die monologen dynamiek en worden wendingen in het verhaal beter voelbaar.
Vorm 2: het audio-archief
In de tweede act van de TAL-aflevering wordt het verhaal verteld van een zoon die vroeger regelmatig met zijn vader belde. Hij hoorde soms een gek geluid elke paar seconden. Maar zijn vader hoorde dat niet, gooide het op zijn slechte gehoor en “I wonder if this phone is tapped.”
Na de dood van de vader vindt de zoon in een dossierkast van zijn pa zo’n 30 tot 40 cassettes en notities. Pa lief bleek alle gesprekken te hebben opgenomen niet alleen die met zijn zoon, maar ook die met zijn vrouw, zijn moeder, zijn andere kinderen en andere bekenden.
Updike is de verteller en gebruikt het audio-archief van de vader en een interview met de zoon om het verhaal te maken. Luister naar hoe soepel ze die verschillende opnames op elkaar laat aansluiten.
Na deze act laat Updike 15 seconden muziek horen als rustmoment. Voor veel podcastmakers is 15 seconden louter muziek wel heel erg lang. Voor Updike niet. Gelijk heeft ze.
Vorm 3: de radio setting
Deel 3 bestaat uit een kort verhaal van een van de producers van TAL, Ben Calhoun. Updike vertelt het verhaal live met Ben naast haar in een soort radio setting.
Updike vraagt of Ben zijn item wil introduceren : “Ben you want to do that part?”
Ben: “Sure, act three, The Blunder Years”
Updike: “I am talking to Ben Calhoun, he’s one of the producers here. And he’s got a small story. He’s embarrassed to tell it but I am making him. So Ben…”
Ben: “yeah.. uhm…”
Updike: “Take us back, to… eight grade?”
Allemaal korte zinnen. Duidelijke spreektaal. En met een klein grapje (“I am making him”) hier en daar. Het loopt zo soepel, ik vind dit kunst.
Vorm 4: Tape everything
Het credo van This American Life is: “tape everything.”
by which you air not only the interview and the interview outtakes but the producer and the host discussing the interview outtakes and why they out-took them
Het verhaal in act four gaat over de bekende actrice Molly Greenwald die met haar dochter van 10 voor het eerst samen naar een film gaat kijken waarmee zij bekend is geworden: The Breakfast Club. De meeste vriendinnen van de dochter hebben de film allang gezien maar zij wil dit samen met haar moeder doen.
This America Life geeft Greenwald een recorder om het gebeuren vast te leggen, volgens bovengenoemd credo “tape everything.” Je weet maar nooit.
Dat het verhaal in de aflevering zit doet vermoeden dat er iets gebeurd is tussen de moeder en haar dochter tijdens de viewing. Dus dat “tape everything” is zeker geen gek principe.
En het is razendknap dat TAL van deze ogenschijnlijk kleine gebeurtenis een bijzonder verhaal weet te maken.
Goldstein
Een leuke toegift is wat mij betreft de geweldige aflevering #46 Dan die Jonathan Goldstein maakte over de verloren foto die tijdens de eerste date van Updike en haar man Dan Ephron gemaakt is.
Wat Goldstein maakt is schatplichtig aan het werk van Updike. En Glass. Ook hij maakt gebruik van spreektaal, gortdroge humor (kenmerk van Heavyweight: een lach en een traan) en gebruikt muziek om sfeer te maken en bruggetjes te slaan tussen de verschillende ontwikkelingen in het verhaal.
Zonder die muziek zou het gewoon maar een gesprek zijn. Of slechts een vertelling, of een stukje voorlezen. Zonder muziek is het iets dat ik geen podcast zou willen noemen. Moderne storytelling draait wat mij betreft namelijk om het maximaal benutten van de mogelijkheden die audio te bieden heeft. En zoiets kan alleen maar in een podcast.
P.S. Ik ben morgen (vrijdag 10 november ‘23) en overmorgen te vinden op het DS Podcastfestival in het geweldige Oostende waar ik ooit een audiodocumentaire maakte over Marvin Gaye die daar ooit keihard heeft zitten te herbronnen. Zie ik je daar?